Operazangeres Francis van Broekhuizen in de StemPodcast: ‘Al je emoties vertalen zich in de klank van je stem’

Ze studeerde in 2004 cum laude af aan het conservatorium en zong sindsdien tientallen rollen in opera’s en andere voorstellingen. Maar sopraan Francis van Broekhuizen doet meer. Zo bespreekt ze wekelijks een klassiek nummer in het radioprogramma De Ochtend van 4 en is ze regelmatig te gast in tv-programma’s, zoals in The Masked Singer, Ranking the Stars en I Can See Your Voice. Veel tv- en radiowerk kwam op haar pad na haar ontwapenende optreden in kennisquiz De Slimste Mens, waarin ze het tot de beste drie schopte. In de StemPodcast ontdekt deze veel- en snelprater dat als ze wat meer pauzes neemt, ze dichter bij haar gevoel komt.

•     Beluister de aflevering van de StemPodcast met Francis van Broekhuizen op  Spotify, of op andere platforms.

Opera: tussen ‘high art’ en roddeltoestanden

Francis kwam met klassieke muziek in aanraking door haar vader, die altijd klassieke nummers zong, al was er thuis ook veel andere muziek te horen. Maar haar fascinatie voor opera kreeg pas echt vleugels toen ze zich verdiepte in het leven en werk van Maria Callas, een van de beroemdste operazangeressen van de twintigste eeuw. Vooral de combinatie van de kunst met een grote K die aan Callas kleefde en de schandalen waarin ze terechtkwam, fascineerde haar. “Dat maakt opera voor mij zo leuk. Omdat het enerzijds fantastisch mooi is, heel kunstzinnig, heel high art. En tegelijkertijd ook heel prozaïsch, dus banaal, met allemaal mensen die ruzie lopen te maken en roddeltoestanden. Het is toch ook een beetje RTL Boulevard, die operawereld. Dat vind ik leuk, die combinatie.”

Vreemde eend in de bijt

Francis is al haar hele leven een ‘vreemde eend in de bijt’ zoals ze zelf zegt. Op de lagere school werd ze zelfs gepest. Dat veranderde op de middelbare school, waar ze toneel ging spelen en als gevolg daarvan helemaal opbloeide. Al bleef ze toch een soort buitenbeentje, waarschijnlijk omdat ze ouder overkwam dan ze was en omdat ze als meisje van 15 al met opera bezig was. Ook toen ze eenmaal volwassen was en als operazangeres de kost verdiende, bleef ze een outsider. In de stijve operawereld kon en kan niet iedereen haar luchtige karakter, humor en relativeringsvermogen waarderen. “Ik heb met heel veel collega’s heel veel plezier, maar er zijn ook collega’s die mij haten. Die vinden dat ik te laagdrempelig over hun ‘highbrow vak’ praat.”

Stem goed naar voren laten komen

Die lage drempel hanteert ze ook als ze jong talent lesgeeft, zoals in de tv-talentenjacht Op zoek naar Maria. Ze zal nooit, zoals haarzelf ooit overkwam, iemand tot op de grond toe affakkelen. “Ik zal nooit zeggen: ‘Jezus, wat heb jij dat slecht gezongen’. Want er zit altijd ook iets goeds in. Je kunt natuurlijk wel kritiek hebben, maar dat moet opbouwend zijn. Je moet kijken naar de sterke punten en naar hoe iemand klinkt. En je dan afvragen: ‘Wat heeft hij of zij nog nodig om die stem zo goed mogelijk naar voren te laten komen? Ik leg nooit mijn eigen smaak op aan een ander. Veel zangdocenten doen dat juist wél. Die hebben een bepaald idee en leggen dat op aan hun studenten. Maar dan krijg je zangers en zangeressen zonder iets eigens. Je moet dus heel individueel kijken naar wat een student nodig heeft. Vocaal, maar ook psychologisch en mentaal.”

In therapie

Over psychologie gesproken. Francis heeft een groot deel van haar leven conflicten vermeden. Dat had te maken met haar jeugd, waarin ze gepest werd en waarin haar altijd werd gezegd dat ze lelijk was. “Als ik mezelf terugzie op tv, vind ik dat ik een leuk hoofd heb. Maar in het diepste van mijn ziel denk ik dan toch altijd dat ik lelijk ben, omdat dat altijd werd gezegd. Dat ga je dan dus geloven.” Ze dacht ook altijd dat trouwen niet voor haar was weggelegd en toen ze er geleidelijk achter kwam dat ze op vrouwen viel, hield ze dat gevoel verborgen. Uiteindelijk ging ze in therapie om voor haar lesbische gevoelens uit te durven komen, maar de sessies gingen helemaal niet over een coming-out. Die gingen over waarom ze steeds conflicten vermeed. “Als je gepest bent, ben je altijd bang dat als je mensen tegenkomt, zij je ook gaan pesten. En dan ga je dus pleasen. Daardoor ga je geen conflicten aan en heb je altijd veel begrip voor wat anderen doen of zeggen. Maar dat betekent dat je jezelf in een lagere positie zet, dat je een laag zelfbeeld hebt. En als je dat te lang volhoudt, krop je allerlei dingen op en komt het tot een uitbarsting. Dankzij die therapie heb ik geleerd eerder aan de bel te trekken als iemand over mijn grens gaat. Ik heb geleerd dat het veel beter is om meteen te zeggen wat mij op het hart ligt, en dat conflicten helemaal niet zo erg zijn. Je moet toch kunnen zeggen dat je iets niet prettig vindt?”

In je stem klinken je emoties door

Zeggen wat je op het hart ligt. Het heeft Francis geen windeieren gelegd. Het brengt mij op de vraag of zij het in haar zangstem hoort als haar iets dwarszit. “Jazeker. En dan moet je gaan zoeken waar die onzekerheid zit, of waarom je ongelukkig of boos bent. Want alle emoties die je hebt, alle emoties die in je zitten, vertalen zich in de klank van je stem. Daarom is zingen zo leuk.”

Stempoweren: in je stem klinkt door wat je drijft en remt

En zo komen we op mijn stempowermethode, die niet over zingen maar over spreken gaat. En die ervan uitgaat dat in de klank van je (spreek)stem doorklinkt wat je drijft en remt. En dat mensen dat onbewust oppikken. Het is dan ook belangrijk om los te komen van drijfveren en remmingen die je niet dienen, zodat je gaat klinken zoals je ten diepste bent. Klink je eenmaal als je authentieke zelf, dan voelen mensen contact met je en kun je ze raken, inspireren en overtuigen. 

Bang om stiltes te laten vallen

Francis herkent het. Ze is een veelprater, zegt ze zelf, en ook een snelle prater. Ik zeg haar dat ik denk dat dat dat een overblijfsel is van de tijd dat ze conflicten vermeed en een pleaser was. Want door veel te praten, zorgt ze dat het gezellig blijft en voorkomt ze dat er überhaupt conflicten kúnnen ontstaan. Ze laat dan ook geen stiltes vallen, daar is ze bang voor. Want stiltes bieden mensen de ruimte om iets negatiefs van haar te vinden. Ik vraag haar, bij wijze van experiment, te vertellen hoe het was om voor de eerste keer verliefd te worden op een vrouw. En ik zeg erbij dat ze in haar verhaal flinke pauzes moet nemen, behoorlijk lange stiltes moet laten vallen. 

Connectie met je gevoel, connectie met je publiek als je spreekt

Wat er dan gebeurt, is magisch. Opeens … krijgen we een andere Francis te horen. Ze vertelt in alle rust over haar lerares Nederlands op de middelbare school. … Dat ze heel blij fietsend naar school ging als ze die dag les van haar had. … Dat dat zo’n lieve vrouw was. … En dat ze helemaal kapot van haar was, maar dat ze pas later besefte dat dat verliefdheid was. “God, dat heb ik eigenlijk nog nooit verteld. En omdat ik nu pauzes moest nemen, ging ik veel bewuster denken over die tijd. Ik nam de rust om de herinnering te laten ontstaan, eigenlijk. Ik merkte wel aan mezelf: zijn die pauzes niet te lang.” Ik zeg haar dat ik denk dat de luisteraar op het puntje van zijn stoel zat. Ikzelf ook. Omdat Francis, door te vertragen, echt connectie maakte met haar gevoel van toen. Daardoor voelde je als luisteraar connectie met háár.

•     Beluister de aflevering van de StemPodcast met Francis van Broekhuizen op  Spotify, of op andere platforms.

Naschrift: deze podcast is van 2021. Dit artikel is een recente, zo tijdloos mogelijke bewerking van het interview.